ΑΔΕΡΦΙΑ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ . Συναισθηματικές επιπτώσεις

Δρ. Θεοδώρα Παπαδοπούλου Χαμουζά
Ψυχολόγος-Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια
Διδάκτωρ Ψυχολογίας, Νευρογλωσσολόγος
theodora.papadopoulou@gmail.com

Τις τελευταίες δεκαετίες το ενδιαφέρον τόσο των ειδικών ψυχικής υγείας όσο και των ερευνητών έχει στραφεί στις σχέσεις μεταξύ παιδιών με τυπική ανάπτυξη και των αδελφών τους με ειδικές ανάγκες.

Όπως είναι γνωστό, η σχέση των αδερφών μέσα στην οικογένεια είναι μοναδική και σημαντική. Η αλληλεπίδραση των αδερφών μέσα στην οικογένεια αποτελεί την απαρχή της κοινωνικοποίησης τους. Η παρουσία ενός παιδιού με ειδικές ανάγκες στην οικογένεια έχει σοβαρές επιπτώσεις και στα αδέρφια, τα οποία συχνά υποφέρον από συναισθηματική αποστέρηση, αλλοιωμένες ενδοοικογενειακές σχέσεις και ασαφείς ρόλους. Αρκετές φορές βιώνουν την παραμέληση μιας και οι γονείς εστιάζουν στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί με ειδικές ανάγκες και παραμελούν τις ανάγκες του άλλου παιδιού που δεν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα.

Οι φιλοδοξίες των γονέων επίσης σε σχέση με αυτά που προσδοκούν να επιτύχουν τα παιδιά με τυπική ανάπτυξη στην οικογένεια επιφέρουν συναισθηματική πίεση και άγχος. Πολλές φορές τα αδέρφια ατόμων με ειδικές ανάγκες βιώνουν ενοχικά συναισθήματα για τα επιτεύγματα τους και ψυχολογικά υποφέρουν από αμφιθυμία και χαμηλή αυτο-εικόνα. Στο σχολικό περιβάλλον γίνονται αποδέκτες επιθετικών συμπεριφορών και μπαίνουν σε ένα γονικό προστατευτικό ρόλο προκειμένου να υποστηρίξουν ηθικά την οικογένεια τους.

Καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη μιας υγιούς σχέσης ανάμεσα στα αδέρφια παίζει η στάση των γονέων. Οι προσδοκίες των γονέων σε ότι αφορά το ρόλο ευθύνης του/της αδερφής απέναντι στις δυσκολίες του παιδιού με ειδικές ανάγκες βάζουν τα θεμέλια για τη δημιουργία μιας ισορροπημένης ή μιας στρεβλής σχέσης ανάμεσα στα αδέρφια.

Η αποδοχή των γονέων σε ότι αφορά τη διαφορετικότητα του παιδιού με ειδικές ανάγκες, η καλή προσαρμογή σε μια νέα κατάσταση και η διαχείριση αρνητικών συναισθημάτων διευκολύνει την προσαρμογή και των υπόλοιπων αδελφών. Συνεπώς, οι γονείς χρειάζονται δίπλα τους ένα υποστηρικτικό περιβάλλον και ειδικούς, οι οποίοι θα τους ενημερώνουν και θα τους βοηθούν στην διαχείριση μιας νέας πραγματικότητας η οποία τελικά μπορεί να είναι αρμονική για όλους.